Bilim, Beyne Temizlik Öğretmeye Çalışıyor!
Bilim, Alzheimer’a karşı beynin bağışıklığını eğitmeye çalışıyor ancak bu temizlik operasyonunun hücresel düzeyi hâlâ muamma.
Beynin bağışıklık sistemini toksik maddeleri tanıyıp temizlemeye teşvik etmek, Alzheimer’ı yavaşlatmada umut vadeden bir strateji olarak öne çıkıyor. Ancak bu mekanizmanın hücresel düzeyde nasıl işlediği hâlâ net değil.
Uluslararası bir araştırma ekibi, Alzheimer’dan hayatını kaybeden ve bazıları immünoterapi tedavisi almış kişilerin beyin örneklerini inceledi. Bu tedaviler, amiloid-beta proteinlerine karşı bağışıklık hücrelerini —özellikle mikrogliaları— harekete geçirmeyi hedefliyor. Mikrogliaların bu süreçte aşırı iltihaplanmaya sebep olabileceği ve beyin dokusuna zarar verebileceği gözlemlendi. Araştırmacılar, bazı durumlarda bu hücrelerin neden “temizlik makinesine” dönüşüp bazılarında dönüşmediğini anlamaya çalışıyor.
Northwestern Üniversitesi’nden nörobilimci David Gate, “Bu çalışma, amiloid hedefli tedavi sonrası mikrogliaların belirli beyin bölgelerinde amiloid yayılımını sınırladığı mekanizmaları ortaya koyan ilk çalışmadır.” diyor.
Alzheimer’a Karşı İç Temizlik
Araştırmacılar, mikrogliaların sadece amiloid-beta kümelerini temizlemekle kalmadığını, aynı zamanda gerekli iltihap yanıtını da kontrol ederek beyin iyileşmesine katkıda bulunduğunu gözlemledi. Bu içgörüler, uzaysal transkriptomik adlı ileri bir teknik sayesinde ortaya kondu. Bu sayede, Alzheimer ile bağlantılı APOE ve TREM2 genlerinin mikroglia aktivitesiyle olan ilişkisi belirlendi.
Çalışma, Alzheimer’ın ilerlemesini yavaşlatacak yeni yollar sunabilir. Mikrogliaların sürekli olarak saldırı modunda kalmadığı, temizleme sonrası tekrar dengeye döndüğü gözlemlendi. Nörobilimci David Gate, “Amiloidi ortadan kaldırdıktan sonra mikrogliaların tekrar normalleştiğini ve beyne destek sağladığını görüyoruz” diyor.
Sonuç olarak, bağışıklık sistemini eğiterek beyni korumak, dışarıdan ilaç vermekten daha sürdürülebilir bir çözüm olabilir. Bilim insanları, Alzheimer tam kontrol altına alınamasa bile, hastalığın seyrine erken müdahaleyle ‘fren’ konabileceğini düşünüyor.
Alzheimer İlaçlarında Yolun Yarısı: Bağışıklığı Eğitmek Şart
Onaylı immünoterapiler, Alzheimer hastalığına karşı mücadelede umut vaat etse de, etkinliklerinin artması ve yan etkilerin azalması için hâlâ geliştirilmeleri gerekiyor.
Dr. David Gate, “Sanırım herkes, bu ilaçların ilerleme kaydetmesine rağmen Alzheimer’ı tam anlamıyla iyileştirmediği konusunda hemfikir.” diyor. Bu ilaçlar, beynin bağışıklık hücrelerini aktive ederek amiloid betayı hedef alıyor. Gate, “Verilerimiz, bu tedavilerin daha etkili hale gelmesi için kullanılabilir,” diyerek araştırmaların potansiyel katkısını vurguluyor.
Araştırma Nature Medicine dergisinde yayımlandı.
Daha Fazla Haber Okumak İçin Tıklayın!