Hava Kirliliği, Meme Kanseri Riskini Artırıyor!

Hava kirliliği, genç yaşta artan meme kanseri vakalarıyla ilişkilendiriliyor; Dünya Sağlık Örgütü’ne göre, meme kanseri kadınlarda en yaygın kanser türü.

Meme kanseri, dünya genelinde giderek daha genç yaşlarda ve daha sık görülmeye başlanan bir hastalık haline geliyor. Hava kirliliğinin, dış ortam, ev ve işyerindeki hava kalitesinin meme kanseri üzerindeki etkilerini araştıran bilimsel çalışmalar her geçen yıl artıyor. Dünya Sağlık Örgütü‘ne (DSÖ) göre, meme kanseri kadınlar arasında en yaygın kanser türü.

Yılda yaklaşık 2,3 milyon kadın bu hastalıkla karşılaşıyor ve 670 bini hayatını kaybediyor. Meme kanseri genellikle yaşla birlikte daha sık görülse de genç yaşta da teşhis edilebiliyor. Türkiye’de her 100 bin kadından 50’si meme kanseri oluyor ve bu sayı her yıl artış gösteriyor. 1994 yılında yapılan bir araştırmaya göre, meme kanseri sıklığı 100 binde 24 olarak kaydedilmişti.

Çevre Bakanlığı’nın Ölçümlerine Göre, 71 İlde Hava Kalitesi Kritik Seviyelere Ulaşmış Durumda

Dünyada genellikle 50 yaş üstü kadınlarda artan meme kanseri oranı, Türkiye’de 40 yaş sonrası daha belirgin hale geldi. Bu nedenle, tarama yaşı 40’a indirildi. Türkiye’deki kadınların ve nadiren de erkeklerin karşı karşıya olduğu meme kanseri riski, çevresel faktörlerle doğrudan bağlantılı. Kara Rapor 2024 Hava Kirliliği ve Sağlık Raporu’na göre, ülke genelinde nüfusun yüzde 92’si Dünya Sağlık Örgütü (DSÖ) standartlarının çok üzerinde kirli hava soluyor. Türkiye’de yıllık ortalama PM2.5 kirliliği 26 µg/m3, bu değer DSÖ’nün belirlediği sınırın beş katı. Çevre Bakanlığı‘nın ölçümlerine göre, 71 ilde hava kalitesi kritik seviyelere ulaşmış durumda.

Meme Kanserinde Çevresel Faktörlerin Artan Rolü

Dış ortam havasındaki nitrojen/azot dioksit (NO2) seviyesindeki her 10 μg/m3’lük artış, meme kanseri riskini yüzde 2 artırıyor. Diğer bir çalışmada ise her 10 μg/m3 partikül madde (PM10) artışı, meme kanserinden ölüm riskini yüzde 5 artırıyor.

PM2,5 gibi daha küçük partiküllerle kanser arasındaki ilişki de güçlü biyolojik ve epidemiyolojik kanıtlarla destekleniyor. ABD’de yapılan bir araştırmaya göre, PM2,5’a daha fazla maruz kalan bölgelerde meme kanseri vakalarında yüzde 8’lik bir artış gözlemlenmiş.

Dünya Sağlık Örgütü (DSÖ), tüm kanser vakalarının yüzde 70’inin çevresel faktörlerle bağlantılı olduğunu belirtiyor. Kanser riskinin yüzde 30’unun kalıtsal, yüzde 70’inin ise çevresel faktörlerden kaynaklandığı vurgulanıyor.

Hava kirliliği ve meme sağlığına dair Kara Rapor’un bölümünü hazırlayan halk sağlığı uzmanları Prof. Dr. Gamze Varol ve Doç. Dr. Melike Yavuz, kanserin hızlı büyüyen anormal hücrelerden oluşan bir hastalık olduğunu belirtiyor. Kanser gelişiminde çevresel faktörler de önemli rol oynuyor. Genetik değişiklikler ve çevresel maruziyetler, hücrelerin bölünmesini ve DNA kopyalanmasını etkileyerek kanserin ortaya çıkmasına neden olabiliyor.

Meme Kanseri ve Hava Kirliliği Arasındaki Bağlantı

Varol ve Yavuz raporunda, hava kirliliği ile meme kanseri arasında güçlü bir ilişki olduğunu vurguluyor. Ev ve iş yerinde yüksek hava kirliliği seviyelerine maruz kalan kadınların, daha temiz bölgelerde yaşayanlara kıyasla meme kanserine yakalanma olasılığı artıyor. 1990-2011 arasında yapılan bir araştırmaya göre, PM2,5 kirliliğine her 10 µg/m3 artışında meme kanseri riski yüzde 28 artıyor. Ayrıca, egzoz dumanı ve NO2 maruziyeti, hormon reseptör pozitif meme kanseri riskini artırıyor. PM2.5 kirliliği yüksek olan bölgelerde yaşayanlarda ise meme kanseri vakalarında yüzde 8 artış gözlemleniyor.

NO2 ve PM10 Hava Kirliliği Meme Kanserini Tetikliyor

Trafik kaynaklı hava kirliliği, meme kanseri riskini artırıyor. ABD’deki 17 çalışmanın meta analizine göre, özellikle NO2 ve NOx seviyeleriyle meme kanseri riski arasında bağlantı bulunuyor. NO2’deki her 10 μg/m3 artış, riski %2 artırıyor. Ayrıca, dış ortam ve iç mekan hava kirliliği, meme kanseri insidansını yükseltiyor.

PM10 artışı da meme kanserinden ölümü de arttırıyor. Meme kanserinden ölümlerdeki artış yalnızca PM10 ile ilişkili. Meme kanserinden ölme riski, her 10 μg/m3 PM10 artışı başına 1,05 kat artıyor.

Daha Fazla Haber Okumak İçin Tıklayın!