DOLAR

36,0476

EURO

37,2713

ALTIN

3.357,87

BIST

9.855,22

Mahkemeden Tartışmalı Karar: Cinsiyet Değişikliği İçin Ameliyat Şartı

Mahkemeden Tartışmalı Karar: Cinsiyet Değişikliği İçin Ameliyat Şartı

Mahkeme, Cinsiyet Değişikliği Talebini Ameliyat Şartına Bağladı.

Trans erkek Uzay Albayrak, dış cinsel organ ameliyatı olmadığı gerekçesiyle kimlikte cinsiyet değişikliği talebinin reddedildiğini açıkladı.

Samsun Asliye Hukuk Mahkemesi, trans erkek Uzay Albayrak’ın kimlikte cinsiyet ibaresini değiştirme talebini, dış cinsel organ ameliyatı geçirmediği gerekçesiyle reddetti. Karara tepki gösteren Albayrak, farklı mahkemelerde farklı kararların verildiğini belirterek, “Sistemde bütünlük yok.” dedi.

“3. kattaki hâkimin verdiği kararı 5. kattaki hâkim vermiyor”

“Ben adliyede memurum. Katiplik yapıyorum. Hâkim de her gün davalarda, adliyede gördüğüm bir kadın. Avukat arkadaşlarımla kimliğimdeki cinsiyet ibaresinin değiştirilmesi için dilekçemi yazdım. Aslında verilmesi çok basit bir karar ancak hâkimler arasında farklılıklar olabiliyor. 3. kattaki hâkimin verdiği kararı 5. kattaki hâkim vermiyor.

Benim senaryomda da böyle bir durum oldu. Hâkim karar verdi ve olumsuz sonuçlandı. Benim raporum var, rahim ve yumurtalık ameliyatımı olmuşum, hormon alıyorum, dış görünüşüm zaten erkek… Mahkemeye de takım elbise ile gittim ancak hâkim mahkeme gözlemi dahi yapmadı. Hâkim baktı, ancak ‘Uzay, maalesef benim kararım olumlu değil’ dedi.”

“Verdiği karar insanların hayatını etkiliyor”

Mahkemenin verdiği kararın ekonomik ve manevi zorluklar yarattığını belirten Albayrak, ameliyatın yüksek maliyetine dikkat çekerek şunları söyledi:

“Siz kararınızı verdiniz ancak benim bahsettiğiniz dış cinsel organ yani penis ameliyatımı SGK’nin karşılaması için kimliğimde erkek yazması gerekiyor. Kimliğinde erkek yazmayan kişilerin ameliyatını kendi cebinden karşılaması gerekiyor ne yazık ki. Bu ameliyat için de örneğin Hacettepe’de 1 milyon 190 bin lira gibi paralar isteniyor. Bu parayı kim verebilir? Ben zaten bu ameliyatı canımın istediği gibi olamam.”

Hâkim ise bana ‘Ben bunu bilmiyordum’ yanıtını verdi. Sen bilmeyeceksin de ben mi bileceğim? Verdiğin karar insanların hayatını etkiliyor.”

“Buradaki problemi kökünden çözmek istiyorum”

Albayrak, kararı istinafa taşıyacağını ve bu sürecin sadece kendisi için değil, benzer durumları yaşayacak diğer trans bireyler için de önemli olduğunu belirtti:

“Çevremdeki birçok arkadaşım kararı istinafa götürmememi veya direkt başka bir yerde davayı yeniden açmamı ve uğraşmamamı söyledi ancak ben bu kararı buradan almaya kararlıyım. Bu istinafla olacak. Bu verilen kararı benim burada hastaneden rapor aldığım psikiyatri kurulu var. Orası, alınan dilekçeyi istinaf kararıyla gönderdiği zaman benim burada yaşadığım sorunu başka trans erkekler yaşamayacaklar. Ben buradaki problemi kökünden çözmek istiyorum.”

“Dosyam için verilen karar 2015 tarihli bir Yargıtay kararına dayandırılmış”

Kararın eski içtihatlara dayandırıldığını belirten Albayrak, hukuk sistemindeki güncellenmeyen yaklaşıma dikkat çekerek şu ifadeleri kullandı:

“Gerekçeli kararım daha tebliğ edilmedi ancak kararı okudum. Benim dosyam için verilen karar 2015 yılında verilmiş bir Yargıtay kararına dayandırılmış ancak bu kararın üzerine 2020’de 2021’de bir sürü istinaf kararları var. Yargıtay’ın üzerine yaşanan farklı durumlar olmuş.

Ben istinaftan umutluyum. Ben gerekçeli karar da dahil olacak şekilde bütün gelişmeleri hesabımdan paylaşacağım. Böyle paylaşımlar yapmadaki amacım da ileride yıllar sonra benim yaşadığım gibi bir kararla karşılaşan kişiler açıp baktığında daha kolay çözüme ulaşabilsinler diye.”

“Mahkemeler arasında bir standart yok”

Avukat Yağmur Birdal, cinsiyet kimliği ile ilgili hukuki süreçlerin mahkemeden mahkemeye değiştiğini belirterek, bu durumun ciddi mağduriyetler yarattığını söyledi:

“Yargıda bir standart oluşmamış durumda. Bu belirsizlik, trans erkeklerin kimliklerini resmi olarak tanıtabilmeleri için gereksiz ve riskli cerrahi müdahalelere zorlanmalarına neden oluyor.

Mahkemeler arasındaki farklılıklar, hukukun öngörülebilirliğini zayıflatıyor ve translar için ciddi mağduriyetler yaratıyor.”

Avukat Duygu Çildoğan ise benzer davalar açacak bireyler için şu tavsiyede bulundu:

“En azından dava açılma sürecinde hukuki yardım için derneklerden hukuki danışmanlık alınmasını tavsiye etmek isterim.”

“Dış genital ameliyatını zorunlu kılmak insan haklarına aykırı”

Kararı Avrupa İnsan Hakları Sözleşmesi çerçevesinde değerlendiren Av. Birdal, ameliyat zorunluluğunun insan hakları ihlali olduğunu vurguladı:

“Dış genital ameliyatını zorunlu tutmak, insan hakları açısından ciddi sakıncalar yaratıyor ve uluslararası standartlara aykırı kabul ediliyor.

Avrupa İnsan Hakları Sözleşmesi’nin 8. maddesi ve Türkiye Anayasası’nın 20. maddesi uyarınca, bireylerin cinsiyet kimlikleriyle ilgili kararlarını özgürce alabilmesi gerekiyor. AİHM, cinsiyet değişikliğinin yasal olarak tanınmasını ameliyat şartına bağlamanın özel hayata saygı hakkını ihlal ettiğine karar vermiştir.

Anayasa’nın 17. maddesi, bireylerin vücut bütünlüğüne zorla müdahale edilemeyeceğini garanti altına alıyor. Dış genital ameliyatı gibi geri dönüşü olmayan bir operasyonu zorunlu kılmak, bu hakkın ihlali anlamına geliyor.”

Birdal, mahkemeler arasında bir standart oluşturulması gerektiğini belirterek, şu öneriyi sundu:

“Hukuki olarak bu tür kararların önüne geçmek mümkündür. Türk Medeni Kanunu’nun 40. maddesi, bireyin üreme yeteneğinden yoksun olması kriteriyle sınırlı yorumlanmalı. Yargıtay veya Anayasa Mahkemesi, bu konuda içtihat oluşturarak mahkemeler arasında bir standart getirebilir. Ayrıca, AİHM’ye bireysel başvurular yoluyla bu konuda bağlayıcı kararlar alınabilir.” (T24)

 

 

Daha Fazla Haber Okumak İçin Tıklayın!

BU KONUYU SOSYAL MEDYA HESAPLARINDA PAYLAŞ